OSNOVI RAZUMJEVANJA BALANSIRANJA INTERESA I ŠTETA U ISLAMSKOM PRAVU (FIKHUL-MUVAZENAT)

Sažetak

Ova studija će pokušati pojasniti metode balansiranja između interesa i šteta u islamskom pravu. Pod pravnim balansiranjem se podrazumjeva nauka koja ima za cilj otkriti i pojasniti metode i načine putem kojih se na najbolji i naučan način realizuje poređenje između samih interesa i samih šteta, ili između interesa i šteta kada dođu u koliziju i pokušati navedeno teoretisanje primjerima pretočiti u realnost. Najvažniji principi ili pravila na kojima počiva fikhul- muivazenat tj. pravno balansiranje su:
1- balansiranje između samih interesa u smislu njihova preferiranja i zanemarivanja,
2- balansiranje između samih šteta u smislu njihovog obaveznog uvažavanja kad ih je nemoguće izbjeći, te njihova zanemarivanja ili odgađanja,
3- balansiranje između interesa i šteta u smislu definiranja pravila na osnovu kojih je obavezno preferirati štetu nad koristi ili zanemariti šteta na uštrb koristi.
Po pitanja pravnih balansiranja interesa i šteta islam slijedi princip usklađivanja i pomirenja među interesima kad god je to moguće, a ukoliko nije, onda pribjegava prevladavanju i preferiranju. Predmet proučavanja ove vrste islamskog prava su šerijatski propisi i norme, tj. djela pravnih adresata koja involviraju ovosvjetske i onosvjetske interese jer se na ta djela i interese upravo i odnose šerijatske norme. Šerijatski propisi i norme su propisane upravo radi realizacije ljudskih interesa i uklanjanja šteta kako to i navodi imam Sujuti tvrdeći da sve Božije naredbe i zabrane u krajnjem ishodu imaju za cilj da uvaže interese, a i samo uklanjanje šteta je u osnovi jedna vrsta interesa.